خاک به دلیل دارا بودن دخایر ژنتیکی و ارائه خدمات اکوسیستمی نقش مهمی در امنیت غذایی و پالایندگی دارد. حدود ۱۵۰ کشور از خاک پوشیده شده و میانگین تولید هر سانتی متر آن در ایران حدود دو برابر میانگین جهانی است. مدیریت فرسایش خاک در ایران نامناسب بوده به گونه ای که میانگین فرسایش خاک نزدیک به سه برابر میانگین جهانی است . طی دو دهه گذشته با عملیات آبخیز‌داری و آبخوان‌داری سازمان جنگلها و مراتع کشور توانسته است میزان فرسایش خاک را کمی بهبود دهد. کشور در مدیریت پسماند و پساب که نقش موثری در جلوگیری از آلودگی خاک دارد در زمره ی پایین ترین کشورها در منطقه خاورمیانه محسوب می شود.
قاچاق خاک به ویژه در استانهای جنوبی از دهه ۸۰ روند جدی تری یافته و همچنان ادامه دارد. با ممنوعیت این نوع قاچاق در قانون حفاظت خاک (مصوب (۱۳۹۸) ضرورت دارد نسبت به اجرایی شدن آن اقدام جدی صورت پذیرد
تغییر کاربری غیر مجاز زمین های کشاورزی عامل تهدید امنیت غذایی و تخریب و نابودی خاک مرغوب برای تامین مواد غذایی کشور است.
خروج هر هکتار زمین حاصل خیز از چرخه کشاورزی حدود ۲۰ نفر را با مشکل امنیت غذایی روبرو می‌کنند. از سوی دیگر با عملیات احداث ساختمان برروی زمین های تغییر کاربری یافته، فرسایش خاکی بیشتر می شود